Gezond tijdens de feestdagen

December is de meest feestelijke maand van het jaar voor de meeste landen. Feest, vakantiedagen en vooral lekker en veel eten horen bij december. Helaas is december ook de maand waarin menigeen de perken te buiten gaat met te veel van het goede, van het slechte en… van geld uitgeven!

In dit artikel lichten we een aantal dingen toe die ertoe kunnen bijdragen de schade van overdaad enigszins te beperken, en de overgang in januari naar het “gezonde-levensstijl-streefdoel” wat soepeler te laten verlopen.

Enkele eenvoudige geheugensteuntjes zijn al voldoende:

Vermijd ultra-verwerkte voeding
Denk aan additieven en de impact van bestrijdingsmiddelen
Vergeet niet te genieten
Blijf bewegen

Laat ons dit eens wat nader bekijken.

Ultra-verwerkte voeding

Kerstmis is een tijd van samenhorigheid, en vooral van samen eten. Het uitgebreid plannen en inkopen van de feestmaaltijden is een aspect dat diepgeworteld zit in onze cultuur en draagt bij tot dat aparte gevoel van verlangen naar de feesten. De winkels en supermarkten hebben een super uitgebreid aanbod en alles is prachtig uitgestald, met vele exotische producten en nieuwe producten: moeilijk om daaraan te weerstaan! Daarbij komt dan nog dat ons drukke leven ons een reden te meer biedt om te grijpen naar aanlokkelijke bereide producten die het mogelijk maken meer tijd te spenderen met de familie in plaats van druk in de weer te zijn in de keuken met de voorbereidingen.

Toch is het raadzaam voorzichtig te zijn met de ultra-verwerkte voedingswaren.

Eerst en vooral:

Wat zijn ultra-verwerkte voedingswaren eigenlijk?

De term verwijst in feite naar alle voedingswaren die zich niet in hun oorspronkelijke staat bevinden, dus zoals Moeder Natuur ze heeft gevormd, maar bewerkt, getransformeerd en/of gecombineerd zijn door de industrie en waaraan vaak vele andere voedingsstoffen zijn toegevoegd zoals extra suikers, zout, allerhande vetten, geur-, smaak-, en kleurstoffen. Een manier om te zien in hoeverre het gaat om een verwerkt product is te kijken naar de ingrediëntenlijst: des te langer de ingrediëntenlijst, des te meer het product is verwerkt in de regel.

Studies wijzen uit dat ultra-verwerkte voedingswaren bijdragen bij tot vele ziekten, van cardiovasculaire tot metabole ziekten alsook sommige kankers¹.

Terwijl eens op het jaar gemakkelijk te bereiden gerechten heus geen kwaad kunnen is het wel zo dat het grote aanbod ook het hele jaar door meer en meer in opmars is en past in de huidige levensstijl.

De Covid-19 pandemie heeft er wellicht toe geleid dat vele mensen opnieuw meer aandacht aan koken besteden, tegelijkertijd lijkt ook het aanbod kant-en-klare producten zoals bakproducten, sauzen, dessert mengelingen ook toeneemt. En deze half-klare voorbereide producten behoren eveneens tot de ultra-verwerkte voedingsmiddelen². Zo is het beeld dat men gezond eet omdat men zelf kookt vaak toch een beetje verdraaid is.

Biologische producten en pesticide- en herbicide vrije producten

Er bestaat nogal wat controversie over het nut van biologische producten. Hoewel in strikte zin biologische producten geen gebruik maken van bestrijdingsmiddelen, is de werkelijkheid in de bodemstructuur anders: veel van deze stoffen zitten heden namelijk in de samenstelling van de grond verankerd, en sporen ervan blijven vaak nog terug te vinden in biologisch geteelde producten. Het is inmiddels ook duidelijk dat deze bestrijdingsmiddelen schade berokkenen en ernstige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken. Het biologische label verschilt van land tot land, maar overal gelden strenge regelgevingen om een bio-label te bekomen.

Indien beschikbaarheid van bio producten te gering is, is een goede optie om op lokale markten bij lokale kleine telers en producenten aan te kopen: vaak beschikken zij wellicht niet over het bio-label maar zijn ze wel begaan met ecologisch telen en vermijden ze het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Bovendien gaat het om verse producten die vaak slechts korte trajecten afgelegd hebben, waardoor de ecologische voetafdruk vermindert en voedingsstoffen en vooral micro-nutriënten meer behouden blijven³.

Genieten van de Kersttijd

Ondanks deze overwegingen is en blijft de feestperiode vooral een tijd van genieten en samenzijn. Het traditionele Kerstfeest met een overvloed aan lekkere gerechten wordt door iedereen geapprecieerd en tijdens deze periode willen we even niet aan strenge health food regels denken. Een beetje overvloed kan dan ook geen kwaad, zolang het binnen de perken blijft. Door langzaam te proeven, te genieten en niet aan binge eating of drinken te doen, blijft het een aangename tijd zonder nood aan overdreven, vaak niet vol te houden, Nieuwjaars resoluties. Denk erom: gematigdheid is de sleutel⁴.

Blijf bewegen, ook tijdens deze periode.

Genieten van uitgebreid tafelen betekent ook lange tijd aan tafel zitten, en daarna te chillen in de sofa. Studies tonen aan dat gedurende 10 uur per dag zitten een verhoogd risico op hersen of /en hartinfarct meebrengt⁵. Een stevige wandeling inbouwen, een danspartij, een fysiek spel met kinderen (of huisdieren) tussen de verschillende menugangen is een goed idee. Zelfs als je medegenoten het niet zien zitten: geef het voorbeeld, get moving en laat de endorphines meefeesten! Blijven bewegen helpt bovendien de spijsvertering en beperkt loomheid na de maaltijd!

Ideetje voor een zondebokje om te eindigen

block of marzipan with almonds isolated on white background

Marsepein knikkers

Deze marsepeinen knikkers zijn zo eenvoudig, fun te maken met kinderen, superlekker en 100% natuurlijk. Een heerlijke lekkernij, ideaal om de trek naar zoet te voldoen en helemaal in het kader van de feestdagen. Maak ze zo klein mogelijk, de grootte van een stevige parel, of kleine knikker. En eet er slechts eentje of twee maximum: er lekker van proeven en smaken en vooral van genieten is de boodschap. Ze kunnen ook tot mini koekjes worden omgetoverd door ze even te bakken in een voorverwarmde matige oven (wel opletten en ze uit de oven halen zodra ze beginnen te kleuren, want door het honinggehalte gaan ze snel aanbranden!).

Ingrediënten:

100 g ongezouten, biologische amandelen (gepeld of ongepeld, naar keuze)

Ongeveer 1 à 2 volle soeplepels 100% zuivere honing.

Maal de amandelen zo fijn mogelijk in een keukenrobot. Voeg de honing beetje bij beetje toe en meng tot het geheel een bal vormt (zonder dat het al te plakkerig wordt). Indien gewenst kunnen een paar druppels natuurlijk amandelaroma worden toegevoegd om de smaak van marsepein te verkrijgen. Vorm dan kleine balletjes (fun om door kinderen te laten doen) en bewaar ze afgedekt in glazen pot met deksel. Heerlijk als tussendoortje of bij de koffie: gematigdheid is geboden echter!

Referenties:

Christmas