Cryotherapie – Lichaamskoeling
Onze moderne samenleving heeft oog voor trends. Of het nu gaat om lezen, films of (vooral) technologie, elke periode brengt zijn deel aan nieuwe ontwikkelingen met zich mee. Ook de medische ontwikkelingen vormen geen uitzondering op trendvorming.
Nog niet zo erg lang geleden, was er de hype van de vitamines, massaal geconsumeerd in de hoop de algemene gezondheid te verbeteren. Daarna volgde de trend van de anti-oxidantmoleculen die tot doel hadden oxidatieve stress in onze weefsels en cellen te bestrijden. Sinds enkele jaren steekt geleidelijk aan een nieuwe techniek (of technologie in sommige gevallen) de kop op, waarbij het lichaam op een brutale manier in een ijzige omgeving wordt ondergedompeld. Al deze verschillende trends en tendensen waarvan sprake zijn overigens niet geheel ongegrond: verschillende serieuze publicaties toonden destijds de mogelijkheid van gunstige gezondheidseffecten op het algeheel welzijn.
Wat is cryotherapie?
Cryotherapie, zoals de naam al aangeeft, bestaat uit het behandelen met behulp van koude. Het idee om het lichaam met koude te behandelen is eeuwenoud sinds Hippocrates (460-370 v. Chr.) het gebruik van koude al aanraadde om bepaalde pathologieën te behandelen en pijn te verlichten.
De eerste onderzoeken dateren uit de jaren 70 toen Toshima Yamauchi, een Japanse arts, op het idee kwam om cryotherapiecabines te gebruiken voor de behandeling van reumatoïde artritis.
In feite is de naam cryotherapie vrij algemeen en omvat een hele reeks technieken om een verscheidenheid aan ziektebeelden aan te pakken. Cryotherapie kan zelfs bij gezonde mensen worden toegepast. Ter verduidelijking en om verwarring met andere medische technieken (zoals bijvoorbeelde cryotherapie in de dermatologie) te voorkomen, wordt, wanneer we het hier hebben over cryotherapie, de techniek beschreven waarbij het hele lichaam wordt ondergedompeld of blootgesteld aan een koude/ijzige omgeving. Cryotherapie bestaat er dus in het hele lichaam in bijvoorbeeld een ijsbad te dompelen, of gedurende een bepaalde tijd aan koud water (koude douches bijvoorbeeld) bloot te stellen, of, tegenwoordig, het gebruik van de nieuwste beschikbare technologieën zoals de cryotherapiecabines/sauna’s die langzaam maar zeker zowat overal beginnen op te duiken.
Principe
Het principe is vrij eenvoudig, het bestaat erin, zoals reeds aangehaald, het hele lichaam (behalve het hoofd) aan een ijskoude omgeving bloot te stellen, op een brutale wijze en gedurende een bepaalde tijd die aanvankelijk zeer kort kan zijn en dan geleidelijk langer kan worden. De koude omgeving kan bevroren lucht zijn (toegediend met vloeibare stikstof), een ijsbad (met ijsblokjes) of gewoon zeer koud water. Elke methode is anders en heeft zowel positieve als negatieve punten. In het geval van cryotherapiecabines bijvoorbeeld, verspreiden de machines lucht die met vloeibare stikstof gekoeld is tot -140° of zelfs -180° gedurende twee tot drie minuten. Het is belangrijk de extremiteiten van het lichaam (voeten, tenen, handen en vingers) te beschermen om letsels te voorkomen die deze extreme koude kan veroorzaken. In het geval van het ijsbad (koeling van het gehele lichaam) is de blootstelling aan koude minder intens en kan zij iets langer worden volgehouden.
Medisch belang
Vanuit medisch oogpunt is het doel een thermische schok op het organisme uit te lokken met als gevolg de activering van herstelmechanismen op cellulair en weefselniveau. De eerste studies over cryotherapie van het gehele lichaam waren hoofdzakelijk gericht op sporters en atleten om te bestuderen of het mogelijk was de genezing van spierblessures te versnellen en de pijn beter te beheersen. Daarna zijn de studies uitgebreid tot het algemeen welzijn, het immuunsysteem en zelfs mogelijke anti-verouderingsvoordelen. Een recent overzicht van de literatuur door de Cochrane groep heeft geen medisch gevalideerde conclusies mogelijk gemaakt, maar andere studies zijn nog aan de gang. Medische deskundigen wijzen erop dat het moeilijk is formele conclusies te trekken vanwege de grote verscheidenheid aan patiënten en gebruikte technieken. Zo kan men een ijsbad van een tiental minuten niet vergelijken met een cryotherapiesessie die 2 à 3 minuten duurt. Evenzo heeft een sporter niet hetzelfde metabolisme als een sedentair iemand. In de toekomst zal het belangrijk zijn te preciseren voor welke groepen van personen deze techniek(en) bestemd is (zijn)
Empirisch bewijs en theoretische perspectieven
Een recente studie van Banfi over de techniek van koeling van het gehele lichaam toonde een wijziging aan van biochemische en fysiologische parameters bij atleten met een vermindering van pro-inflammatoire moleculen en een vermindering van de oxidatieve toestand. Evenzo werd in het geval van spierschade (die bij een atleet kan optreden) een verhoging van het niveau van spierherstellende enzymen geconstateerd.
Een andere recente studie die in Frankrijk werd uitgevoerd, toonde een positieve invloed aan op de cognitieve vermogens van personen door de stimulering van de zuurstofvoorziening in de hersenen.
Andere veronderstelde indicaties voor cryotherapie betreffen fibromyalgie, zenuwinzinking, migraine, veroudering, verbetering van de efficiëntie van het immuunsysteem, behandeling van chronische pijn, en zo meer.
Op dit moment zijn de meeste studies niet overtuigend voor andere medische indicaties, ondanks het feit dat sommige resultaten interessante resultaten tonen voor enkele specifieke indicaties zoals spierherstel, beheersing van spierpijn of productie van endorfines die een gevoel van welzijn veroorzaken. Zoals altijd in dit geval zullen verdere studies en analyses moeten worden uitgevoerd om de doeltreffendheid (of niet) van deze techniek te valideren en vooral om de echte medische indicaties te specificeren die er baat bij zouden kunnen hebben.
References
Joanna Rymaszewska, Katazyna M Lion et al. Efficacy of the Whole-Body Cryotherapy as Add-on Therapy to Pharmacological treatment of Depression – A randomized controlled study. Front Psychiatry. 2020. Jun 9 ; 11 :522
Dimitri Theurot, Benoit Dugué et al. Impact of acute partial-body cryostimulation on cognitive performance, cerebral oxygenation, and cardiac autonomic activity. Sci Rep. 2021; 11: 7793.
Carol Garcia, Jay Karri et al. Use of Cryotherapy for Managing Chronic Pain: An Evidence-Based Narrative. Pain and Therapy. 10, pages 81–100 (2021)
Joseph T Costello, Philip RA Baker et al. Whole‐body cryotherapy (extreme cold air exposure) for preventing and treating muscle soreness after exercise in adults. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 9. Art. No.: CD010789.
Giuseppe Banfi, Giovanni Lombardi et al. Whole-body cryotherapy in athletes. Sports Med. 2010 Jun 1;40(6):509-17. doi: 10.2165/11531940
